ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΟΣ
Ο Ιούλιος του 1974 αποτέλεσε το αποκορύφωμα της προδοσίας σε βάρος της Κύπρου. Μια προδοσία που ξεκίνησε πολύ προηγουμένως με τη μια συνωμοσία να διαδέχεται την άλλη με σκοπό και στόχο την επιβολή της διχοτόμησης.
Θέλω να είμαι ξεκάθαρος από την αρχή. ΟΛΟΙ οι εμπλεκόμενοι, πρόσωπα, κόμματα, οργανωμένοι φορείς έχουν τo δικό τους μερίδιο ευθύνης για όσα έγιναν, μηδενός εξαιρουμένου. Στον καθένα ότι αναλογεί. Είτε οι κινήσεις τους έγιναν θεληματικά, άθελα ή για λόγους ανάγκης.
Φάνηκε εκ των πραγμάτων ότι η συνωμοσία κορυφώθηκε την περίοδο 1971-74 με καθοριστική προσωπικότητα τον Γεώργιο Γρίβα, γνωστό ως Διγενή.
Το κείμενο που ακολουθεί δεν είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε εμπάθειας ή υστεροβουλίας. Αυτά τα έχω ξεπεράσει προ πολλού.
Άλλωστε δεν εξαιρώ από τις ευθύνες τον άλλο «μεγάλο» της εποχής τον Μακάριο ο οποίος έσπερνε τη σύγχυση (το λιγότερο) πότε πατώντας στην στήριξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου και πότε σήκωνε το λάβαρο της ένωσης.
Ίσως θα ξενίσει πολλούς η θέση μου αλλά δεν θεωρώ κανένα τους ως προδότη. Διότι πιστεύω πως ότι έκανε ο καθένας, το έκανε θεωρώντας πως έκανε το καλύτερο για τον τόπο του.
Στο τέλος όμως μετρά το αποτέλεσμα…
Θεωρώ λοιπόν, ότι τη μεγαλύτερη ευθύνη για όσα έγιναν τη φέρει ο Γρίβας.
Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο του Σπ. Παπαγεωργίου «Μακάριος πορεία διά πυρός και σιδήρου» μαθαίνει πολλά για τις προθέσεις και τους στόχους του Γρίβα. Και αναφερόμαστε σε όχι κάποιον τυχαίο αλλά στον Παπαγεωργίου που υπήρξε ο θεωρητικός της Ένωσης (αλλά και πρακτικός όπως λέει ο ίδιος) την περίοδο 1971-74. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Γρίβα την ίδια περίοδο και διετέλεσε «διευθυντής» του Γραφείου Τύπου και πληροφοριών κατά τις ημέρες του πραξικοπήματος.
Προκαλεί πραγματικά εντύπωση η αποκάλυψη ότι ο Γρίβας στόχευε σε ανατροπή του Μακαρίου ακόμα από το 1959 όπου την τελευταία στιγμή ματαιώθηκε η ενέργεια. Όπως εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ακόμα και μετά την εισβολή, άνθρωποι της ΕΟΚΑ Β’ σχεδίαζαν ταυτόχρονη δολοφονία του Μακαρίου και του Καραμανλή!
Ο Παπαγεωργίου δεν αφήνει καμία αμφιβολία για τις πραγματικές προθέσεις του Γρίβα. Ξεκαθαρίζει ότι δεν υπήρξε καθόλου αντιχουντικός και προσθέτει ότι:
«Σκοπός του ήταν να αναλάβει αγώνα για την Ένωση, ενώ ποτέ δεν είπε τι θα γίνει με τους Τ/κύπριους σε περίπτωση δικής τους επιβολής πάνω στους Ε/κύπριους. Όταν έστελνε για δημοσίευση στις φιλικές του εφημερίδες τα δύο σχέδια του Άτσεσον για το κυπριακό, ο Γρίβας έγραφε στους συνεργάτες τους: “Να δώσουμε προβολή. Σε αυτά θα στηρίξουμε την πολιτική μας”.
Ή ακόμα είναι σημαντικό όταν σημειώνει ότι σε μια από τις διαταγές του Γρίβα αναφερόταν:
«Είμεθα έτοιμοι δια τον αγώνα. Όρθιοι θα πολεμήσωμεν τον Μακάριο (…) Μια μόνο φορά θα τα πούμε με τον Μούσκον, αλλά θα είναι η τελευταία γι αυτόν».
Είναι επίσης σημαντικό το ότι αναφέρεται σαφέστατα στις σχέσεις του με τη χούντα, ιδιαίτερα του Ιωαννίδη, σχέσεις που κορυφώθηκαν λίγο πριν το θάνατο του τον Ιανουάριο του 1974.
Γρίβας και πραξικόπημα
Υπάρχει η άποψη που λέει ότι ο Γρίβας είναι αθώος του κρίματος για το πραξικόπημα αφού είχε πεθάνει 6 μήνες πριν από αυτό.
Δυστυχώς όμως η πραγματικότητα λέει άλλα.
Πρώτα πρώτα δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι το εμφυλιοπολεμικό κλίμα δεν ξεκίνησε στις 15 Ιουλίου αλλά πολύ προηγούμενα για να κορυφωθεί στην περίοδο ‘71-’74 με την ίδρυση της ΕΟΚΑ Β’.
Σύμφωνα με τα όσα έγιναν μέχρι σήμερα γνωστά ο ίδιος ο Γρίβας ετοίμασε σχέδια πραξικοπήματος με πιο γνωστά τα ΣΦΕΝΔΟΝΗ και ΑΠΟΛΛΩΝ.
Το ΣΦΕΝΔΟΝΗ ορίστηκε να εκτελεστεί στις 14 Φεβρουαρίου 1972 αλλά ματαιώθηκε όταν διέρρευσε στον Μακάριο ο οποίος μέσω του Γλαύκου Κληρίδη ζήτησε παρέμβαση των ΗΠΑ.
Το ΑΠΟΛΛΩΝ επίσης αναβλήθηκε (ήταν προγραμματισμένο για το καλοκαίρι του ’73). Εφαρμόστηκε όμως στις 15 Ιουλίου του 1974 με το όνομα ΑΦΡΟΔΙΤΗ.
Το ΑΠΟΛΛΩΝ προνοούσε κοινή δράση με την Ε.Φ. και τη χρήση αρμάτων μάχης. Θυμίζω ότι τότε η Ε.Φ. υπαγόταν απευθείας στη χούντα και δεν ελεγχόταν από την κυπριακή κυβέρνηση.
Το εκπληκτικό με τα σχέδια αυτά είναι ότι δεν προνοείτο καμία ενέργεια για αντιμετώπιση οποιασδήποτε τουρκικής ενέργειας.
Πέραν από τα δύο αυτά σχέδια ο Γρίβας είχε καταρτίσει τα σχέδια ΑΛΩΠΗΞ, ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΙΣ, ΓΡΟΝΘΟΣ (βασανισμοί αντιπάλων της ΕΟΚΑ Β’), ΒΡΟΝΤΗ, ΚΕΡΑΥΝΟΣ, ΣΕΙΣΜΟΣ, ΝΕΜΕΣΙΣ (δολοφονίες οπαδών του Μακαρίου), ΛΑΜΨΙΣ (δολοφονία Μακαρίου), ΦΛΟΓΑ (ηλεκτρονική ανατίναξη αυτοκινήτου του Μακαρίου), ΣΧΕΔΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αρ. 7/ΣΕ/2791 που προνοούσε δολοφονία του Μακαρίου.
Κάποια από αυτά τα σχέδια εφαρμόστηκαν άλλα ματαιώθηκαν.
* * *
Η χούντα μέσω της Ε.Φ. και με τη συνεργασία μελών της ΕΟΚΑ Β’ και άλλων «εθνικοφρόνων» αφιέρωνε αρκετό χρόνο για την παρακολούθηση των πολιτικών της αντιπάλων και ιδιαίτερα της Αριστεράς.
Ενδεικτική είναι μία (από τις πολλές) φωτοτυπία εγγράφου του 2ου Επιτελικού Γραφείου του ΓΕΕΦ ημερομ. 3-2-1972.
* * *
Ολοκληρώνω την σημερινή αναφορά με ένα άγνωστο στους πολλούς ντοκουμέντο.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΖΙΡΚΩΤΗ ΠΡΟΣ ΦΛΕΤΣΕΡ ΓΙΑ ΓΡΙΒΑ
Ανακαλύφθηκαν σε κρησφύγετο της ΕΟΚΑ Β’ στην Επταγώνια το 1973 και δημοσιεύθηκαν στον «Φιλελεύθερο» στις 28.11.1973.
Η πρώτη, που προέρχεται από τη Λάρνακα κι απευθύνεται προς το Γρίβα, πριν έρθει στην Κύπρο για να ηγηθεί της ανατρεπτικής δραστηριότητάς του, έχει ως εξής:
«ΓΕΩΡΓΙΟΣ AΛ. TZΙPKΩTHΣ*
Τ.Κ. 15 - ΛΑΡΝΑΚΑ
Εν Λάρνακι
τη 29 Ιουλίου 1971
Στρατηγόν Γεώργιον Γρίβαν – Διγενήν,
Αθήναι.
Αρχηγέ,
Χθες με επισκέφθη ο κ. Φλέτσερ. Ούτος εργάζεται εις την Βρετανικήν Πρεσβείαν και είναι αξιωματικός της Ιντέλλιτζενς Σέρβις.
Τον εγνώρισα προ ενός περίπου έτους. Με επισκέπτετο κάθε δύο ή τρεις μήνας και ομιλούσαμεν διά τον κομμουνιστικόν κίνδυνον και την εξάπλωσίν του εις Κύπρον. Χθες, αφού αρχίσαμεν πάλι να ομιλούμεν περί κομμουνισμού, μου εξέφρασε την ανησυχίαν του διά την ανοδικήν πορείαν την οποίαν παίρνει το κόμμα του Λυσσαρίδη και το ΑΚΕΛ μετά την τελευταίον κρίσιν εις τας σχέσεις Μακαρίου-ΙΙαπαδοπούλου.
Μου εξέφρασε επίσης την απαισιοδοξίαν του και μου ετόνισεν την κρισιμότητα της καταστάσεως μετά από τη μη αποδοχή υφ’ ολοκλήρου του Κυπριακού λαού των προτάσεων Παπαδοπούλου. Πρόσθεσε δε τα εξής:
«Όπως αντιλαμβάνομαι, οιαδήποτε πρότασις εις τον ελληνοκυπριακόν λαόν, ο Μακάριος δεν θα την αποδεχθεί. Γι' αυτόν τον λόγον, θα ήθελα να σε παρακαλέσω το εξής:Αντιλαμβάνομαι ότι εις το παρελθόν ο Στρατηγός Γρίβας είχεν αποδεχθεί μίαν από τας παραλλαγάς το σχεδίου Άτσεσον.
Εάν εις το μέλλον γίνει μία επαναφορά αυτού του σχεδίου ή ενός άλλου παρομοίου, ο Στρατηγός Γρίβας θα είναι διατεθειμένος να το δεχθεί; Θα σε παρακαλέσω πολύ, αν μπορείς, να μου δώσεις το συντομότερού μία συγκεκριμένην απάντησιν, διότι συντάσσω μίαν αναφορά εις την κυβέρνησιν μου. Βεβαίως, θα υπάρξουν και πάλι δυσκολίες, διότι υποτεθήστω ότι ο Στρατηγός Γρίβας, η Ελληνική κυβέρνησις και η Τουρκική κυβέρνησις αποδέχονται ένα τοιούτον σχέδιον, ο Μακάριος και πάλιν θα το απορρίψει».
Του απάντησα ως εξής: «Δεν μπορώ να σας δώσω καμίαν υπόσχεσιν. Θα φροντίσω να δω πώς θα μπορέσω και εάν μπορέσω να επικοινωνήσω με τον Στρατηγόν, διά να του μεταβιβάσω τα όσα μου είπατε και εναπόκειται βεβαίως εις εκείνον εάν θέλει να δώσει απάντησιν. Θα ήθελα όμως να προσθέσω τα εξής:
Εάν ο Στρατηγός Γρίβας αποδεχθεί ένα τοιούτον σχέδιον και εάν η Ελληνική Κυβέρνησις και η Τουρκική Κυβέρνησις ομού μετά του Στρατηγού Γρίβα καταλήξουν εις μίαν συμφωνίαν, τότε δεν πρέπει να σας φοβίζει τυχόν άρνησις του Μακαρίου, διότι εκείνο που θα έχετε να κάμετε είναι να στείλετε τον Στρατηγόν Γρίβαν εις την Κύπρον και τότε δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα".
Αρχηγέ,
Δεν γνωρίζω εάν θα θελήσετε να δώσετε απάντησιν ή όχι, θα σας παρακαλέσω όμως να μου πείτε τι πρέπει να κάμω.
Μετά σεβασμού,
(Μονογραφή Τζιρκώτη)»
* Ο Γ. Τζηρκώτης υπήρξε στέλεχος της ΕΟΚΑΒ’ και βουλευτής.
* * *
Η δεύτερη, που είναι χειρόγραφη κι υπογράφεται από το Λευτέρη Παπαδόπουλο, απευθύνεται επίσης προς το Γρίβα και τον ενημερώνει για τις επαφές που συνέχισε να έχει ο Τζιρκώτης με τον Φλέτσερ της Ιντέλιτζες Σέρβις.
Αναφέρει η επιστολή:
«Εν Λεμεσώ τη 6.8.71 Αρχηγέ μου,
Ο Τζιρκώτης είδε σήμερον τον Φλέτσερ διά τον οποίον ήδη σας έχει γράψει.
Του είπε ότι: "Αι απόψεις σας, εν γενικαίς γραμμαίς, διαλαμβάνονται εις την προς τους Κυπρίους φοιτητάς ομιλίαν σας της 4ης Απριλίον ε.έ.
Ο Στρατηγός - είπε - ελπίζει ότι έχετε κατανοήσει το σφάλμα σας, διά του οποίου οδηγήσατε την Κύπρον εις τας συμφωνίας Ζυρίχης-Λονδίνου. Ελπίζει ότι δεν θα επιμείνετε εις την διάπραξιν των ιδίων λαθών εάν δεν επιθυμείτε να ίδητε μίαν πρωίαν τον Ρωσσικόν στόλον αγκυροβολημένον εις την Δεκέλειαν ή το Ακρωτήρι.
Βεβαίως, ο Στρατηγός δεν θα ηρνείτο να συζητήσει προς εξεύρεσιν λύσεως, οδηγούσης προς την 'Ενωσιν νυν υπέρ ποτέ καθισταμένης αναγκαίας λόγω των ερεισμάτων που απέκτησε η Ρωσσία διά της πολιτικής Μακαρίου, αλλά τούτο δεν είναι δυνατόν καθ' ον χρόνον ευρίσκεται εις Ελλάδα.
Και προσέθεσε: Εάν επιθυμείτε συνομιλίας μετ' αυτού, να βρείτε ένα τρόπο να τον φέρετε. Και κατέληξε. Πρέπει να έχετε υπ’ όψιν κ. Φλέτσερ, ότι ο Στρατηγός δεν είναι antiBritish ανεξαρτήτως εάν εβρέθημεν αντιμέτωποι. Ο Στρατηγός είναι anticommunist όπως κι εγώ».
Ο Άγγλος συνομιλητής του απήντησε: "Χαίρομαι που ο Στρατηγός είναι διαλλακτικός. Ωρισμένως ο κομμουνισμός εις την Κύπρον, αφ' ότου έφυγεν, ηυξήθη κατά 300 φορές περισσότερον. Να είσθε βέβαιος ότι θα υποβάλω την έκθεσιν μου με τα πλέον ευμενή σχόλια. Δεν γνωρίζω, όπως δεν δύναμαι να υποχρεώσω την κυβέρνησίν μου να την αποδεχθεί αλλ’ εν πάση περιπτώσει θα την υποβάλω με την πεποίθησιν ότι πρέπει να εξευρεθεί μία δικαία λύσις».
Με παρεκάλεσεν ο Τζιρκώτης να σας γράψω σχετικώς διότι δεν επρολάμβανεν να σας γράψει εκείνος.
Μετά του προσήκοντως σεβασμού.
* * *
Επίθεση "Ενωτικών" εναντίον του ιατρείου του επικεφαλής της "Επιτροπής για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα" Τάκη Χατζηδημητρίου.
Σ.Σ. Οι φωτογραφίες είναι από το δίτομο βιβλίο «Φάκελος Κύπρου άκρως απόρρητον» του Ά. Παυλίδη.
Η τελευταία φωτογραφία είναι από το ΧΡΟΝΙΚΟ του Πολίτη της Κυριακής 12 Ιουλίου 2009.
